Jak zapobiegać udarowi mózgu?
Zapobieganie udarowi mózgu polega na
- prawidłowym leczeniu doprowadzających stanów, które są czynnikami ryzyka wystąpienia ponownego udaru mózgu:
- nadciśnienia tętniczego – jest to główna przyczyna udaru niedokrwiennego
i krwotocznego. Należy tak leczyć nadciśnienie tętnicze, aby górne jego wartości nie przekraczały 140 mmHg, a dolne 90 mmHg (dla chorych z cukrzycą 85 mmHg) - cukrzycy – należy stosować dietę i leki według zaleceń lekarza oraz kontrolować poziom cukru i hemoglobiny glikowanej
- chorób serca – szczególnie migotania przedsionków, w którym kluczowe znaczenie ma skuteczna prewencja zdarzeń zakrzepowo-zatorowych
- podwyższonego stężenia cholesterolu, który sprzyja tworzeniu się zmian miażdżycowych w tętnicach
- otyłości, która sprzyja rozwojowi nadciśnienia tętniczego, cukrzycy i chorobom serca
- nadciśnienia tętniczego – jest to główna przyczyna udaru niedokrwiennego
- prowadzeniu zdrowego stylu życia
- nie palenie papierosów – palenie powoduje uszkodzenie wewnętrznej ściany tętnic, co ułatwia powstawanie zakrzepów zwężających lub zamykających tętnicę, jest przyczyną wahań ciśnienia tętniczego, powoduje zaburzenia w dopływie tlenu do komórek mózgowych
- nie nadużywanie alkoholu
- prowadzenie aktywnego trybu życia.



W zapobieganiu powtórnemu udarowi niedokrwiennemu mózgu szczególne znaczenie ma przyjmowanie leków przeciwpłytkowych lub przeciwzakrzepowych.
Leki przeciwpłytkowe (antyagregacyjne) to leki, które hamują „zlepianie płytek”, małych ciałek krwi, a tym samym zapobiegają tworzeniu się zakrzepów w tętnicach zwężających lub zamykających światło naczynia. Mechanizm działania tej grupy leków opisano dokładniej w materiałach poświęconych zawałowi serca. Leki tej grupy stosujemy, gdy przyczyną udaru mózgu są zmiany miażdżycowe tętnic. Najważniejszym lekiem z tej grupy jest kwas acetylosalicylowy, popularnie (choć niesłusznie) nazywany aspiryną.
Leki przeciwzakrzepowe (antykoagulacyjne) stosuje się, gdy przyczyną udaru mózgu jest zaczopowanie naczynia przez fragment skrzepliny uformowanej w sercu lub innych naczyniach, który z prądem krwi dotarł do tętnicy mózgowej powodując zaburzenia przepływu krwi i w rezultacie niedokrwienie mózgu.
Leki przeciwzakrzepowe silniej hamują tworzenie skrzepliny niż leki przeciwpłytkowe, dlatego w czasie ich przyjmowania chory musi przestrzegać ważnych zasad, a leczenie to musi być ściśle kontrolowane przez lekarza. Najważniejsze preparaty w tej grupie leków to: antagoniści witaminy K (acenokumarol i warfaryna) oraz rywaroksaban, apiksaban, dabigatran.
W przypadku antagonistów witaminy K skuteczność i bezpieczeństwo leczenia należy okresowo (najczęściej raz w miesiącu) kontrolować oceniając tzw. międzynarodowy znormalizowany wskaźnik [krzepnięcia krwi] – INR. Im większa wartość INR, tym krzepnięcie krwi jest bardziej zahamowane. Prawidłowo w trakcie terapii wartość INR powinna mieścić się między 2 a 3. Większe wartości INR świadczą o zbyt dużej dawce stosowanego leku i zwiększonym ryzyku wystąpienia powikłań krwotocznych.
Mniejsze wartości INR to wynik niedostatecznych dawek leku, które nie zabezpieczają przed tworzeniem się kolejnych skrzeplin. Wartości INR nie kontroluje się w przypadku stosowania nowszych leków przeciwzakrzepowych (rywaroksaban, apiksaban, dabigatran). Działanie tych leków jest stabilniejsze, mniej zmienne osobniczo i większym stopniu daje się przewidzieć.
Najważniejsze zasady przyjmowania leków przeciwzakrzepowych to:
- dokładne przestrzeganie zalecanych dawek leku
- okresowe kontrolowanie stopnia działania leku (w przypadku stosowania acenokumarolu lub warfaryny) – najczęściej co 4-6 tygodni (o częstości kontroli decyduje lekarz prowadzący) oznaczanie INR (zalecana wartość INR 2-3)
- zwracanie uwagi na objawy sygnalizujące zbyt silne działanie leku, takie jak: krwawienie z dziąseł lub nosa, liczne siniaki na skórze, smoliste stolce. Jeżeli wystąpią takie objawy, należy natychmiast zgłosić to lekarzowi
- zwracanie uwagi na przyjmowanie innych leków, które mogą zwiększać działanie przeciwkrzepliwe, jak leki przeciwbólowe (z wyjątkiem paracetamolu), amiodaron, cymetydyna. Dlatego konieczne jest, aby każdego lekarza poinformować o przyjmowaniu leków przeciwzakrzepowych
- szczególne kontrolowanie ciśnienia krwi – podwyższone ciśnienie zwiększa prawdopodobieństwo krwawienia.
Opracowanie:
Dr med. Arleta Kuczyńska-Zardzewiały
Prof. dr hab. med. Anna Członkowska
Dr med. Jarosław Pniewski
Dr med. Andrzej Cacko
Zmień kategorię
- Nadciśnienie tętnicze a miażdżyca i jej powikłania
- Otyłość, zespół metaboliczny i inne czynniki ryzyka a miażdżyca i jej powikłania
- Powikłania miażdżycy – zawał serca
- Powikłania miażdżycy – udar mózgu
- Lekarz POZ i medycyna rodzinna
- Kardiologia i Kardiochirurgia
- Diabetologia
- Neurologia i neurochirurgia
- Chirurgia ogólna i naczyniowa
- Ortopedia